Atlas

 

Reakcje w prasie katolickiej były entuzjastyczne. Natomiast kierujący pracą zespołu redakcyjnego prof. Henryk Gapski we wprowadzeniu zastrzega: „Trzeba też mocno podkreślić, że Atlas klasztorów nie jest dziełem skończonym, zamkniętym, wprost przeciwnie – wymaga on kontynuacji i uzupełnień. Komputerowa baza klasztorów stwarza dla takich poczynań nadzwyczajną możliwość”. Grekokatolik przeglądający „Atlas klasztorów w Polsce w X-XXI wieku i na ziemiach z Polską historycznie związanych”, wydany przez Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w 2024 roku, niestety musi zgodzić się z asekuracyjnym stwierdzeniem lubelskiego historyka.

W „Przedmowie” czytamy, że „ważną częścią publikowanego drukiem Atlasu są informacje o każdym z 329 zakonów i zgromadzeń męskich i żeńskich (rzymskokatolickie, greckokatolickie, prawosławne i ormiańskie)”. Po Józefitkach w Atlasie są Józefitki (greckokatolickie), „zgromadzenie należy do obrządku greckokatolickiego” – głosi pierwsze zdanie opisu. Ostatnie powiadamia: „W Polsce posiadają dwie prowincje; tarnowską i wrocławską”. Bibliografia odsyła do strony internetowej www.jozefitki.pl

Dwie prowincje w Polsce mają józefitki rzymskokatolickie, podany adres internetowy jest ich oficjalną stroną. Scripta manent, tak więc ten „wielbłąd” pozostanie na papierze na wieki. W wersji cyfrowej nie ma opisów. Chyba warto myśleć o ich dodaniu, oczywiście po zebraniu wszystkich korekt.

Przed józefitkami grekokatolik szuka jozafatek. Nie ma ich w atlasie. I nie  jest łatwo coś o nich znaleźć w sieci, gdyż nawet sztuczna inteligencja przekonuje, że chodzi ci o józefitki. Dopiero w życiorysie ich założyciela (https://slownik-biograficzny.uws.edu.pl/slownik/400-szczurowski-tymoteusz-1740-1812-bazylianin-misjonarz-zalozyciel-zenskiego-zgromadzenia-zakonnego-jozafatek), ojca Tymoteusza Szczurowskiego OSBM przeczytamy: „W 1792 powołał w Białej żeńską wspólnotę zakonną - jozafatki. Stworzył regułę zakon u zapisaną pt. Ustawa porzędku Jozafatek, pod protekcją obrońcy unii na cześć św. Jozafata dla rozprzestrzenienia religijności chrześcijańskiej W 1795 sporządził dokument legitymizujący działalność zgrom. w strukturach władzy duchownej i świeckiej oraz zawierający regułę działalności pt.: Wzór życia według Rad Ewangelicznych i pomnożenia Nauki Pańskiej w Towarzystwie Sprzymierzonem Wielebnych Sióstr Jozafatek od Przykladu Józefa ś[więtego] i pod Opieką Jozafata Męczennika Jedności Obrońcy; zaczęty w Roku 1795, D.[nia] 26. sierpnia z Opisaniem oraz ich Nabożeństwo według Kościoła Wschodniego od Zwierzchności Duchowey przez Jaśnie Wielmożnego Porfirego Ważyńskiego Biskupa Chełm:[skiego] i Bełzkiego i przez Najwyższe Gubernium Cesarskie Krakowskie Rozważany w Roku 1797 w Miesiącu Styczniu”.  Choć nie ma hasła „Jozafatki” w Encyklopedii Katolickiej, to pod „Jozafat Kuncewicz” mówi się o nich oraz o innych bractwach, stowarzyszeniach i zgromadzeniach.

By pozostać przy tym świętym biskupie i męczenniku, to w Atlasie w haśle Bazylianie w rubryce „Nazwa polska” stał się świętym Jozefatem. W drukowanym opisie czytamy, że „aktualnie w prowincji w Polsce funkcjonują cztery klasztory w: Warszawie, Węgorzewie, Kętrzynie i Przemyślu”. Ale w „Wykazie klasztorów zakonów męskich”, umieszczonym na końcu wersji papierowej, jak i  wersji cyfrowej Kętrzyna i Węgorzewa nie ma. Za to w obydwu wersjach w Białym Borze jest klasztor studytów, założony w roku 1980! Niedawno zmarły „przyszywany” w roku 1980 studyta, ojciec Jarosław Jakub Madzelan, jak nic radośnie uśmiecha się stamtąd.

Zawodowi historycy dokładnie prześwietlą cały Atlas. Trudno nie zadać pytania: czy to tak trudno z Lublina wysłać list do greckokatolckiego metropolity w Przemyślu z prośbą o konsultacje w kwestii klasztorów, zakonów i zgromadzeń Kościoła greckokatolickiego?