Biali Azjaci u bram cywilizacji

Aktualne napięcia w stosunkach z Ukrainą skłaniają niektórych polskich polityków do generalnych konstatacji o odmienności cywilizacyjnej między Polakami  i Ukraińcami.

Poseł K’15 Tomasz Rzymkowski podczas sierpniowej wizyty we Lwowie rozmawiał z „jednym z przedstawicieli hierarchii Kościoła rzymskokatolickiego”. Relacjonuje: „ Otrzymałem wprost taki przekaz, że Ukraińcy to są biali Azjaci i z nimi trzeba rozmawiać bardzo ostro. Oni co innego myślą, co innego robią, a jeszcze co innego mówią. Szanują tylko tego, kto patrzy na nich z pozycji siły”. 

Dobra wola posła Rzymkowskiego „europeizacji” Ukrainy,  postawienia jej obok „nawet Niemiec”, na nic się zdaje: „ My chcemy widzieć Ukrainę jako partnera europejskiego, jak Czechy, Słowację czy nawet Niemcy. Tutaj to partnerstwo często występuje, ale z Ukrainą, niestety, tak się nie da”.

Senator prof. Jan Żaryn natomiast przyczyny kryzysu widzi w tym, że „Ukraina nie chce należeć do rzymskiej cywilizacji”, stąd jej barbarzyńskie zachowanie w sprawach pamięci historycznej. 

Tłem dla tych cywilizacyjnych werdyktów jest dyskusja toczona na łamach „Nowej Europy Wschodniej” o polskim orientalizmie. Jej inicjator Adam Balcer tak podsumowuje reakcję na krytykę za strony Ziemowita Szczerka: „Dla Szczerka Niemcy są zachodnie, kiedy są RFN, natomiast są wschodnie, kiedy są III Rzeszą. Natomiast podstawą tożsamości Zachodu jest przekonanie, że nie da się go sprowadzić wyłącznie do pozytywnych zjawisk, z których słusznie jest dumny. Kluczowe znaczenie ma równoległa świadomość własnych zbrodni i ciemnych kart historii, w tym Holokaustu. Dobrą egzemplifikacją tej samoświadomości są wydane w ostatnich latach w Polsce książki Enzo Traverso „Europejskie korzenie przemocy nazistowskiej” oraz Jeana Louisa Vullierme‘a  „Lustro Zachodu. Nazizm i cywilizacja zachodnia”. Dla zdecydowanej większości współczesnych Europejczyków nie ma  wątpliwości, że to Zachód dokonał Holokaustu, a nie wschodnia Borduria”. 

Przed dobrym samopoczuciem przestrzega zachodnich Europejczyków Samuel P. Huntington: „Zachód nie podbił świata dzięki wyższości swoich ideałów, wartości czy religii (na którą nawróciło się niewielu przedstawicieli innych cywilizacji), lecz dzięki przewadze w stosowaniu zorganizowanej przemocy. Ludzie Zachodu często o tym zapominają, ludzie spoza kręgu tej cywilizacji nie robią tego nigdy”.

W latach 40. XX wieku Ukrainę najechali przedstawiciele rzymskiej cywilizacji, którzy robili to, co myśleli i mówili. Absolutna zgodność myśli, słów i czynów ma na imię Holokaust. W ich zbrodniach wzięli udział także Ukraińcy. Obudzone demony pchały do następnych okrucieństw.  

W przemówieniu powitalnym na lotnisku w Kijowie 23 czerwca 2001 r. Jan Paweł II  mówił o Ukrainie jako „uprzywilejowanym skrzyżowaniem różnych kultur”, punkcie „spotkania między bogactwami kulturalnymi Wschodu i Zachodu”. Stwierdził, że „Ukraina ma wyraźnie powołanie europejskie, podkreślone także przez chrześcijańskie korzenie waszej kultury”.

Biskup Rzymu widzi skrzyżowanie różnych kultur, niektórzy polscy politycy styk cywilizacji i barbarii. 

Historia się nie skończyła, cywilizacje licytują. Bezprzymiotnikowe powołanie europejskie i chrześcijańskie czeka na realizację.