Початок

 

Апостол Павло висловлює сьогодні (субота, 25-ий тиждень по Зісланні Святого Духа) своє здивування тим, що галати «так швидко покинули того», хто їх покликав благодаттю Христа, і перейшли на інше євангеліє»(Гал 1,6).

У Польщі також багато хто дивується тому, як зокрема молодь виражає своє ставлення до Церкви. Дивним є те здивування, бо вже кільканадцять років тому було чути голоси попередження, що Польщі, якщо не вчитиметься на помилках інших, не уникнути долі Церков, що, образно кажучи, з князів зійшли до грязі. На прикладі власної Церкви в Ірландії говорив і писав про це колишній ректор духовної семінарії ордену Місіонерів Африки, яка має свій осідок в Любліні. Його голос, як і немало інших, не був почутим.

Заангажований світський католик, головний редактор суспільно-богословського періодику, називає стан відносин між Римсько-Католицькою Церквою і власть імущими в Польщі церковно-державним конкубінатом. Відомий юрист, критик актуальної польської влади, назвав Церкву «скупником краденого». Ентузіазм очільників єпископату після нещодавного рішення Конституційного суду в справі абортів вражає, особливо якщо згадати, як смиренно була сприйнята ними відмова польського уряду створити бодай гуманітарний коридор для біженців з Сирії.

Більшість єрархів, духовенства і значна частина мирян у Польщі ментально неспроможна сприйняти те, що діється. Просто не вкладається в голові, як молодь може відкидати те, що є святістю для старших. Польських перекладачів енцикліки папи Бенедикта XVI «Spe salvi» таке думання підштовхнуло навіть до «виправлення» його висновку. Там, де папа написав, що «нові покоління можуть творити суспільство на основі знань і досвіду своїх попередників, так само як можуть користуватися етичною скарбницею всього людства»(24), в польському перекладі читаємо, що вони «мусять» будувати на основі досвіду своїх попередників. Ті, хто в кожному польському поколінні хотіли б бачити мітичне «покоління Івана Павла ІІ», не згідні з думкою папи Бенедикта, що «свобода передбачає, що в ухваленні основоположних рішень кожна людина і кожне покоління є новим початком».

Батько хлопця з сьогоднішнього Євангелія (Лк 9, 37-43) приписував його проблеми діянню нечистого духа. Симптоми вказували однак на внутрішню причину страждань хлопця. Так само впливові зовнішнього світу – Нетфлікса, взагалі зіпсованого Заходу, приписують те, що діється в Польщі з молодим поколінням. Якщо в перший день Різдвяного посту наважитись на якусь пораду, то хай  це буде заохота молитви словами Св. Єфрема: «Так, Господи, дай мені бачити гріхи мої, і не осуджувати брата мого».

Zagrożenia

 

Paradoksom funkcjonowania w Polsce męczeńskiej przeszłości Kościoła greckokatolickiego – opisanym tu w poście na FB z 26 stycznia 2020 r.:   https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=529577690994499&id=100018268180604 – nie widać końca. Adresując listy do przemyskiej kurii na kopercie trzeba już wpisywać nowy-stary adres. Błogosławionego biskupa i męczennika Jozafata Kocyłowskiego nie udało się obronić jako patrona kilkudziesięciu metrów ulicy.

12 listopada  2020 roku, w dzień wspomnienia św. Jozafata Kuncewicza, drugorzędnego patrona diecezji siedleckiej, biskup Kazimierz Gurda, „odpowiadając na prośbę wielu mężczyzn, gromadzących się od dziesięciu lat na dorocznej Pielgrzymce Mężczyzn w Pratulinie” erygował publiczne stowarzyszenie o charakterze apostolsko-modlitewnym  pod nazwą Bractwo Strażnicy Kościoła.

Zamiar powołania bractwa ogłoszono, czytamy w Statucie, podczas X Pielgrzymki Mężczyzn do Pratulina w dniu 4 października 2020 roku. Kontekstem dla inicjatywy jest zbliżająca się 25. rocznica beatyfikacji Wincentego Lewoniuka i jego 12 Towarzyszy przez Jana Pawła II w Rzymie 6 października 1996 r. To kontekst dalszy. Bliższym jest to wszystko, co dzieje się na ulicach i placach polskich miast. Także to, czego symbolem będzie pogrzeb wieloletniego ordynariusza ważnej diecezji, który odbędzie się nie wiadomo gdzie, i nie wiadomo kiedy.

Wyliczając obszary Kościoła, na straży których mają stać członkowie bractwa, jego Statut zaczyna od „Powszechnego - trwając w jedności z Papieżem, podejmując się obrony Kościoła wobec zagrożeń współczesności”.

I tak uniccy męczennicy, symbolizujący lud, którego opór polityce imperium rosyjskiego, według polskiego badacza, „był zjawiskiem niespotykanym w skali europejskiej”, stali się patronami stowarzyszenia działającego w czasach, gdy  największym zagrożeniem dla Kościoła na pewno nie jest to, co przychodzi z zewnątrz.

 

Possunt

 

W homilii wygłoszonej dziś w Świątyni Opatrzności Bożej biskup polowy Józef Guzdek powiedział, że
„Obecnie dostrzegamy pogłębianie się procesu utraty zmysłu historycznego. Często impulsem gwałtownych wystąpień są emocje: złość i gniew, które owszem – dodają sił, ale bywa, że odbierają rozsądek”. Ubolewał, że „wielu ludzi, zwłaszcza młodych, w imię niczym nieskrępowanej wolności, chce budować przyszłość lekceważąc i odrzucając osiągnięcia poprzednich pokoleń. Pragną zerwać z tym wszystkim, co było wartością dla ich rodziców i dziadków”.

Jako kontrargumenty przytoczył słowa Józefa Piłsudskiego, wiersz Adama Asnyka oraz encyklikę „Fratelli tutti”, w której papież Franciszek daje młodym radę: „jeśli jakaś osoba składa wam propozycję i mówi, byście pomijali historię, czy nie doceniali doświadczenia osób starszych, pogardzali wszystkim, co minione, a patrzyli jedynie w przyszłość, którą ona wam oferuje, czyż nie jest to łatwy sposób pozyskania was dla jej propozycji, abyście robili tylko to, co ona wam mówi? Ta osoba potrzebuje, byście byli puści, wykorzenieni, nieufni wobec wszystkiego, abyście ufali jedynie jej obietnicom i podporządkowali się jej planom”.

Z nauczania innych biskupów Rzymu biskup polowy mógłby sięgnąć po encyklikę „Spe salvi”, w której papież Benedykt napisał: „nowe pokolenia muszą budować na wiedzy i doświadczeniu tych, które je poprzedzały, jak też mogą czerpać ze skarbca moralnego całej ludzkości”.

Stop! Tylko w polskim tłumaczeniu „Spe salvi” nowe pokolenia muszą. W oryginale possunt, w innych językach wiernie – mogą: can, possono, можуть, могут.

W roku 2007, jeszcze przed eksplozją smartfonozy, Benedykt XVI pisał w „Spe salvi”, że „musimy stwierdzić, że postęp sumaryczny jest możliwy tylko w zakresie materialnym. Tu, w coraz lepszym poznaniu struktur materii i w pojawiających się w związku z tym coraz bardziej doskonałych wynalazkach, jawi się oczywiście ciągłość postępu mającego na celu coraz większe panowanie nad naturą. Natomiast w sferze świadomości etycznej i decyzji moralnej nie ma podobnej możliwości sumowania, z prostego powodu, że wolność człowieka jest wciąż nowa i wciąż na nowo musi decydować”(24).

Koncentrując się nad fundamentalną rolą wolności osoby ludzkiej, pontyfik stwierdził, że „przy podejmowaniu fundamentalnych decyzji każdy człowiek, każde pokolenie jest nowym początkiem. Oczywiście, nowe pokolenia MOGĄ (podkr. – B.P.) budować na wiedzy i doświadczeniu tych, które je poprzedzały, jak też mogą czerpać ze skarbca moralnego całej ludzkości. Ale mogą to też odrzucić, ponieważ nie musi to być tak samo ewidentne dla nich, jak odkrycia materialne. Skarbiec moralny ludzkości nie jest obecny w taki sposób, w jaki obecne są narzędzia, których się używa; istnieje on jako zaproszenie do wolności i jako jej możliwość”.

Słowa o każdym pokoleniu jako nowym początku, dla wszystkich instytucjonalnych struktur, może przede wszystkim Kościoła, w dniach uroczystego świętowania historycznych rocznic muszą mieć działanie podobne do soli trzeźwiących.